10 oktober 2017 - Ooggetuige verslag

Het was weer zover, de jaarlijkse controleronde langs ca. 75 nestkasten in park Houtkamp en Heemtuin te Leiderdorp. Dit keer, op speciaal verzoek van , wat eerder dan voorgaande jaren. Dankzij het raadplegen van drie weerstations waren wij verzekerd van een regenvrije dag. Het team, bestaande uit Bert, Sjon en Henk, ging om 08.30 uur op pad gewapend met een meer dan volle kruiwagen en uitschuifladder. Met een vaste aanstelling op zak begon ik met een stuk meer zelfvertrouwen dan verleden jaar aan dit karwei. Om mij vooraf een beetje in te leven had ik het verslag van verleden jaar er op nagelezen en daar kwam ik het drama van het (bijna) zoekgeraakte tangetje van Bert weer tegen. Om herhaling uit te sluiten had ik uit voorzorg zelf een tangetje meegenomen. Zo`n tangetje is een essentieel stuk gereedschap bij het openen van de nestkasten.

Een verrassend groot aantal kasten was toch op de een of andere manier bezet geweest. Voornamelijk door Koolmezen en Pimpelmezen.  Spechten hadden bij enkele kasten behoorlijk huisgehouden. De aluminium dekplaatjes zijn niet bestand tegen het geweld van spechtensnavels.

Bij het schoonmaken troffen we allerhande soorten bouwmaterialen aan maar ook veertjes, eitjes, resten van dode kuikens. Koolmezen schijnen een voorkeur te hebben voor nestmateriaal met de kleur rood en Pimpelmezen voor de kleur blauw; heb ik me laten vertellen. Verder kwamen we veel oorwurmen, pissebedden en spinnen tegen.
Bert vertelde dat hij ooit door een dwergmuis (volgens het Heemtuinpersoneel) was aangevallen toen hij een kast schoonmaakte. Het beest kwam in zijn hemd terecht en dat veroorzaakte enige paniek. Voor omstanders moeten de caperiolen van Bert boven-aan de ladder vermakelijk zijn geweest.

Door ouderdom, de soort constructie en de gebruikte materialen loopt de conditie van de nestkasten nogal uiteen. Sommige kasten worden benoemd naar de naam van de maker of naar de plaats waar de kast is gemaakt (gevangenis) of naar de herkomst van het hout (lijkkistenhout). Een paar kasten konden met noodreparatie weer bruikbaar worden gemaakt. Voor noodreparaties moeten we volgend jaar wel dakbedekkingsmateriaal (Sjon/Bert) en een metaalschaartje (Henk) meenemen.

Een paar kasten moesten in zijn geheel worden vervangen. Dat ophangen is niet zonder risico. Je moet de ladder op met een nestkast en gereedschap in je handen en op een gegeven moment sta je  bovenaan de ladder te balanceren. Daar moet je je handen vrijmaken om die kast aan de boom te kunnen nagelen. Ook dat is niet eenvoudig, je moet zowel links- en rechtshandig kunnen timmeren.

De kasten bleken op veel plekken moeilijk bereikbaar. Op een aantal plekken moesten we ons een weg banen door houtwallen en struikgewas waaronder Rozen- en Sleedoornstruiken. De houtwallen worden massaal opgeworpen omdat het afvalhout niet meer mag worden verbrand.

Volgend jaar een machete mee nemen?

Onderweg hadden we de nodige belangstelling van wandelaars, vrouwen met een hondje, drie oudere zusters op een bankje en ouders of grootouders met kinderen.  Die gaven wij gevraagd of ongevraagd informatie over onze bezigheden. Kinderen kregen nestmateriaal mee, incl. parasieten?

Het meeste ladderwerk kwam voor rekening van Sjon, de jongste van het gezelschap. Bert beheerde als een soort magazijnmeester de kruiwagen met de materialen en hield de administratie bij in zijn kleine aantekenboekje. Verder was hij de navigator die ons langs alle kasten leidde. Mijn werkplek was voornamelijk onder de ladder om, als een soort operatiezuster, het gereedschap aan te reiken na het, van bovenaf, krijgen van commando`s zoals: “Tang”, ”Plamuurmes”, “Boortje” (daarmee werd de boortol bedoeld) en “Spijker”. Ook pendelde ik heen en weer tussen de boom en de kruiwagen om materialen op te halen.
Tussendoor heb ik toch nog wat foto`s en een filmpje kunnen maken.

Het bepalen van de soort kast, Kool- of Pimpelmees, gebeurt meestal door te kijken naar de diameter van de invliegopening.  Koolmees 32 mm; Pimpelmees 28 mm.
Het verschil is op het oog niet zo gemakkelijk vast te stellen maar Bert bleek daar een oplossing voor te hebben. Zijn duim is tevens meetinstrument en een formule is zijn manier om op afstand het verschil te bepalen. De formule luidt ongeveer als volgt: De diameter van de invliegopening is omgekeerd evenredig met de afstand tussen schroefgaatje en de invliegopening. Simpel toch?!!
Volgende keer toch maar een meetlatje meenemen.

De Houtkamp/Heemtuin is een prachtig, veelzijdig en goed onderhouden park. Tijdens onze ronde hebben we kunnen genieten van zangvogels, watervogels, exotische bomen en struiken, en zwammen. In de Heemtuin en in het park zijn kunstwerken van verschillende kunstenaars opgesteld met het thema Grenzeloos. Je moet er natuurlijk van houden.
Jammer genoeg kwamen we hier en daar afval tegen. Topstuk was een herenonderbroek.

Voor de broodnodige rustpauzes konden wij terecht in het kantoortje van de parkbeheerders. Daar mochten we gebruik maken van hun koffie en ervaringen uitwisselen. Volgend jaar een pak koeken meenemen?

Moe maar voldaan keerde ik aan het eind van de middag huiswaarts met het gevoel dat vroegere jagers gehad moeten hebben als ze thuiskwamen van de jacht. Dat gevoel duurde echter niet lang want mijn vrouw verwelkomde mij met de woorden: “Wat zie jij er (niet) uit, je lijkt nu echt een oude man!”
Wat een afknapper.